Хоту дойду уолуйуон иһин, бүтэһик кэккэ икки күҥҥэ улахан ыалдьыттары көрсөр түбүк түрүлүөнүгэр түстэ. Төрүөт барыта Хотугу муустаах байҕал кытылыгар тутуллубут, омос көрдөххө киһи хараҕа улаханнык хатаммат, дьоҕус дьиэ аһыллыытыттан таҕыста. Тас бараана тугу да кэпсээбэтэҕин иһин, дьиэ «ис нуотарага» аан дойду таһымыгар улахан суолталаах – айылҕаны научнайдык чинчийэр обсерватория буолар.
Обсерватория тутуллуута өрөспүүбүлүкэҕэ, дойдуга улахан ситиһии буоларын ааһан, аан дойдуга барытыгар көдьүүстүүр ыстаансыйа үлэҕэ киирдэ.
Путин Тиксиигэ кэлэн барбытын сарсыныгар, аны, Дьокуускайтан 40-ча киһилээх делегация Булуҥҥа көттө. Делегация састаабыгар Америка, Норвегия, Финляндия, Арассыыйа метеоролог-учуонайдара киирдилэр. Арыаллааччынан, көрсөөччүнэн олохтоох былаас бэрэстэбиитэллэрэ сырыттылар. Учуонайдар айаннарын сырдатарга аҕыс араас хаһыат, телевидение, араадьыйа суруналыыстара кытыннылар.
Халлаан туран биэрдэ. Тиксиилэр: «Эһиги кэлиэххит иннинэ сүрдээх сытыы тыаллаах, ардахтаах-самыырдаах күннэр турбуттара», -- дииллэр.
Булуҥ улууһугар тутуллубут гидрометеорологическай обсерватория Аляскаҕа, Канадаҕа, Гренландияҕа, Норвегияҕа, Финляндияҕа, Швецияҕа баар обсерваторияларга атылыы. Аан дойду учуонайдара холбоһон айылҕа уларыйыытын үөрэтэр санаалаахтар. Били этэр, циркумполярнай эргиири үөрэтэргэ, чинчийэргэ, чуолаан, Арассыыйа уһук хотугу сирэ эрэ таарыллыбакка турбутун учуонайдар этэллэр.
Үгэс курдук саҥа дьиэ малааһына сахалыы алгыстан саҕаланна. Онтон бастакынан тылы правительство бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта Айаал Степанов ылла. Айаал Иванович Росгидрометы кытары Саха сирин ситэриилээх былааһа сөбүлэҥ түһэрсэн мантан антах урукку метеостанциялары, постары сөргүтэр санаалаахтарын эттэ.
Саҥа обсерватория 1932 сыллаахха аһыллыбыт «Полярка» станция баазатыгар тутуллубут. Манна араас биллиилээх учуонайдар, ол иһигэр герой Артур Чилингаров кытары үлэлээбит кэмнээх эбит. Росгидромет салайааччыта А.Фролов эмиэ «манна үлэлээн турардаахпын» диэн аҕынна.
Хоту дойду дьоно тыыннаах сибэккинэн элбэхтик мааныламматах дьон. Үтүө, соһуччу бэлэҕи тойон Рассел Шнелл (АХШ климаты кэтээн көрөр, ырытар лаборатория дириэктэрэ) оҥордо. «Тиксии обсерваториятыгар маарынныыр аан бастакы обсерватория 1956 Гавайяҕа тутуллубута. Итии дойдуга олорор коллегаларгытыттан тыыннаах сибэккитэ тутуҥ!», -- диэн баран бэрт дьикти сибэккилэри дьоҥҥо түҥэттэ.
Наҕараада, бэлэх-туһах түҥэтиллибитин кэннэ, обсерватория иһин көрөн-истэн баран, тойон Джон Хайс (Океан уонна салгын туругун чинчийэр национальнай управление дириэктэрэ) уонна Александр Фролов (Росгидромет) Америка уонна Арассыыйа учуонайдара бииргэ үлэлиир санаалаахтарын туоһулаан, обсерватория аһыллыбыт күнүн бэлиэтээн өйдөбүнньүк сурунаалга илии баттаатылар.
Делегация субу күн Дьокуускайга этэҥҥэ эргиллэн кэллэ. Сарсын омуктар Москубаҕа көтүөхтээхтэр.
Айан, сырыы туһунан сиһилии репортаһы «Кыым» хаһыат аныгыскы нүөмэригэр ааҕыаххытын сөп.
Хаартыскалар "Кыым.ру" Фотогалерея салаатыгар тураллар.
Комментарии
Сообщение:
Отправить Отмена