Олунньу 21-27 күннэригэр Бүтүн республика үрдунэн Доруобуйа национальнай күнүн бэлиэтиибит. Бу күн чэрчитинэн доруобуйаҕа анаммыт араас тэрээһиннэр ыытыллыахтара. Доруобуйа өйдөбүлэ олус киэҥ. Маныаха салгыы доруобай буоларга киһи сылаатын билинэн сөптөөхтүк сынньанара эмиэ олус наада эбит.
Мэлдьи үлэ үөһугэр сылдьан, үгүспүт сынньанарбыт туһунан санаабаппыт даҕаны. Сылайары даҕаны аахсыбакка, бириэмэни эккирэтэн үлэҕэ умса түһэбит. Бу, биллэн турар, биһиги доруобуйабытыгар олус охсуулааҕын, кэлин сылаа мунньуллан киһини улахан ыарыыга тэбиэҕин умнуо суохтаахпыт.
Ол эбэтэр «психосоматическай» диэн ааттанар ыарыылар киһи сатаан сынньаммат буолуутуттан эмиэ төрүөттээхтэр эбит. Биһиги ис турукпутун быһаччы салайар эбээһинэстээх мэйии сынньамматаҕына, араас органнарбыт сыыһа үлэлээн киирэн бараллар. Онон өйбүтүн, мэйиибитин үлэлии сылдьан 1,5-2 чаас буола- буола сынньатыахха наада. Биллэн турар, сынньаммыт өй үлэ таһаарыылаах буоларыгар сабыдыаллаах. Мэйиини сынньатарга олус боростуой да эрчиллии күүс-көмө буолар: хараххытын симэн баран 10-20 өрө тыыныыныы оҥоруохха наада.
Сынньалаҥы ордук эмискэ сылайбыккын биллэххинэ оҥорорун ордук буолуоҕа. Эмискэ хайдах эрэ сылайбыккын биллэххинэ, сынньанарын олус наада. Холобур, сорох дьон эбиэт да кэмигэр сынньаммакка, үлэлэрин ситиһээри олорон хаалаллар. Маныаха эбиэт бириэмэтигэр биһиги хайаан да муҥ саатар 20-30 мүн сынньаныахпытын наада. Бу киһиэхэ оннугар түһэригэр олус кодьуустээх, ол да иһин эбиэт кэмэ диэн баар буоллаҕа.
Сылайыыны кытта көдьүүстээхтик хайдах охсуһуохха сөбүй?
Билиҥҥи олоххо кистэл буолбатах, үгүс дьон сылайдахтарына, тутатына уоскутар эмп үрдүгэр түһэллэр. Ол эрэн, бу биһиги турукпут сылаатын төрдүттэн, хомойуох иһин, таһаарбат. Дьиҥнээхтик сылааны таһаарарга үлэлэһэргэ, эн сылайбыккын чуолкай бэйэҕэр билиниэххин наада. (Аһара үлэһит, трудоголик дьон ону бэйэлэригэр билинэртэн кыбысталлар, санаан да ылбаттар)
Хас биирдии иэгэйэр икки атахтаах эрчимэ бүтэр күннээх. Сылайар диэн саат-суут буолбатах. Ону өйдөөн, сылайбыккын биллэххинэ, тутатына сынньалаҥна биллэр. Аччыктаатахха ас, утаттахха уу үрдүгэр түһэбит дии, син эмиэ оннук курдук биһиги организыммыт сынньалаҥҥа эмиэ олус наадыйар. Сынньалаҥы сүрэҕэ суох буолуу эбэтэр мөлтөөһун курдук санаамыаххын наада. Сатаан бириэмэ аттаран сынньанар буоллаххына, ол аата эн бэйэн тускар кыһаллаҕын, бэйэҕин харыстыыгын. Сынньаммыт үлэһит быдан таһаарыылахтык үлэлиирэ дьиҥ чахчы.
Куһаҕаннык утуйуу - сылаа биричиинэтинэн буолуон сөп дуо?
Маныаха бастаан «үчүгэйдик утуйуу» диэни өйдүөххэ наада. Өскөтүн эһиги сарсыарда уугутун ханан, астынан уһугуннаххытына, эһиги үчүгэйдик утуйбуккут диэн буолар. Өскөтүн турарга уонна утуйарга ыарахаттардаах буоллаҕына, ол аата эһиги мэлдьи сылайа сылдьар эбиккит диэн буолар.
Оҕону эмиэ сынньата үөрэтиэхтээххит.
Биһиги оҕолорбут эмиэ сылаарҕыылларын туһунан этэллэр. Өскөтүн эһиги оҕоҕут «сылайабын» диэн этэр түгэнигэр, ону болҕомтоҕо ылыаххытын наада. Бастатан туран, бу ыарыы бэлиэтинэн буолуон сөп. Оҕо сылайарыгар итэҕэйиэхтээххин. Оҕо аата оҕо. Онон күннээҕи эрэсиимэ миниистир киэнигэр тэҥнэһиэ суохтаах. Наада буоллаҕына, оҕо тугу да гыммакка таах сылдьыан сөп. Наһаа сылайбыт төрөппүттэр оҕолоро аһара актыыбынай (гиперактивнай), ньиэрбинэй уонна бэйэлэрин курдук олус сылайбыт буолаллар эбит.
СР «Ыччат социальнай уонна психологическай өйөбүлүн киинэ»
Комментарии
Сообщение:
Отправить Отмена